25 maja / czwartek / 18.00

Zakopiańskie sny Witkacego, Freud i Teoria Czystej Formy

prof. dr hab. Paweł Dybel

 

W pierwszej połowie XX wieku Zakopane było prawdziwą mekką dla polskich pisarzy i artystów, którzy pośród dziewiczych jeszcze wtedy, surowych tatrzańskich szczytów szukali dla siebie źródeł inspiracji. Jednym z nich był Stanisław Ignacy Witkiewicz, który spędził tu większość swego życia. Z Zakopanem wiązało się wydarzenie z lat jego młodości, które odegrało w późniejszej twórczości istotną rolę. Była to psychoanalityczna terapia, którą w 1912 roku przebył u Karola de Beauraine’a. Jednym z jej elementów było zapoznanie przyszłego pisarza przez znanego psychiatrę z teorią marzenia sennego wyłożoną przez Freuda w jego książce o snach. Zachodzi szereg zdumiewających pokrewieństw między „absurdalnymi” snami Mistrza z Wiednia i fundamentalnymi założeniami Czystej Formy tego zakopiańskiego artysty. Podczas wykładu przyjrzymy się tym pokrewieństwom.

 

1 czerwca / czwartek / 18.00

Muzeum Tatrzańskie. Warszawiacy, górale i inni

Anna Wende-Surmiak

 

Będzie to opowieść o ludziach, którzy wymyślili i stworzyli Muzeum Tatrzańskie. Utworzenie Muzeum było inicjatywą w stu procentach obywatelską, opartą na entuzjazmie i miłości do Tatr, a nie administracyjnych i instytucjonalnych decyzjach. Jego początki to mała drewniana izba w góralskiej chałupie w latach 80. XIX wieku, zaś teraźniejszość to jedenaście muzeów i galerii sztuki w Zakopanem i na Podtatrzu. Muzeum Tatrzańskie ma to szczęście, że przewinęli się przez nie i pracowali na jego rzecz najwięksi polscy naukowcy, artyści, literaci i działacze społeczni.

 

8 czerwca / czwartek / 18.00

Piękno to życie – estetyka rosyjska i styl zakopiański

Monika Stobiecka

 

Stanisław Witkiewicz, twórca stylu zakopiańskiego, przez dekady osadzany był przez polskich badaczy na tle zachodnioeuropejskich prądów intelektualnych. Tymczasem źródła pisane i fragmenty biografii znanego krytyka wskazują na ogromną rolę sztuki i filozofii rosyjskiej w formowaniu się orientacji intelektualnej Witkiewicza. Styl zakopiański, uznawany za pierwszy polski styl narodowy, analizowany poprzez pojęcia estetyki rosyjskiej wypracowane przez Mikołaja Czernyszewskiego czy Lwa Tołstoja, jawi się jako konstrukt wielopoziomowy, przekraczający dyskurs nacjonalistyczny, w świetle którego był zwykle analizowany. Wykład, poprzez wprowadzenie dotąd pomijanych kontekstów, będzie zatem próbą wyjścia poza konwencjonalne plasowanie stylu zakopiańskiego pośród górskich szaletów Bawarii i na tle narodowych mitów o pra-polskości.

 

22 czerwca / czwartek / 18.00

Czy „kombinat wypoczynkowy” da się wpisać w krajobraz? O zmaganiach architektów z górskim kontekstem w czasach PRL.

Alicja Gzowska

 

Okres PRL-u wielu wspomina jako czas rozrostu zbiorowych form turystyki, wypoczynku i leczenia sanatoryjnego. Fundusz wczasów pracowniczych, a następnie ośrodki wczasowe dedykowane zatrudnionym w poszczególnych zakładach, trwale zmieniły charakter popularnych destynacji turystycznych. W czasie wykładu przyjrzymy się sposobom lokowania wielkich inwestycji architektonicznych w górskim krajobrazie, na przykładzie niezrealizowanych projektów z późnych lat 50., jak i licznych, silnie krytykowanych realizacji z lat 70. XX wieku.

 

6 lipca / czwartek / 18.00

Wokół zakopiańskiego designu

dr hab. Piotr Korduba

 

Przyjrzymy się w jaki sposób zapoznanie podhalańskich tradycji artystycznych, czy też niekiedy jedynie o nich wyobrażenie, służyło kreacji "zakopiańskich przedmiotów". Interesować nas będą zarówno początki tego nurtu związane z tzw. stylem zakopiańskim, recepcja miejscowej wytwórczości ludowej w sztuce dekoracyjnej okresu dwudziestolecia międzywojennego, jak również strategie jej eksploatacji po II wojnie światowej.