Archiwum
Pianokrąg. II edycja
Autorski cykl Bartka Wąsika
Pianokrąg to cykl koncertów w Królikarni, którego pomysłodawcą jest Bartek Wąsik, jeden z czołowych i wszechstronnych polskich pianistów.
Nazwa cyklu zostawia pole do interpretacji. Z jednej strony nawiązuje do istniejącego tylko w języku polskim słowa widnokrąg – miejsca pozornego zetknięcia się nieba z powierzchnią ziemi. Z drugiej tworzy wyobrażenie uczestnictwa w kręgu, we wspólnocie, w tym przypadku zebranej wokół jednego instrumentu – fortepianu.
Na specyficzną dla cyklu bliską relację pomiędzy artystą, słuchaczem a przestrzenią wpływa niewątpliwie specjalnie dobrany i wysmakowany repertuar. Bartek Wąsik przykłada ogromną wagę do tego, by proponowane przez siebie propozycje programowe były spójne z miejscem, w którym zabrzmią. W przypadku Pianokręgu czymś, co ma łączyć poszczególne koncerty jest kontemplacja, która niczym nić rozciągnięta na przestrzeni całego cyklu łączy jedno wydarzenie z drugim.
W 2021 roku będą to koncerty, które skupią się wokół ważnych i rzadko prezentowanych w Warszawie nazwisk kompozytorów. Cykl rozpocznie naszkicowany za pomocą fortepianu koncert-portret jednego z najoryginalniejszych japońskich artystów – Ryuichi Sakamoto, ukazujący przekrój jego bogatej i różnorodnej twórczości. Kolejna propozycja to zestawienie twórczości dwóch amerykańskich kompozytorów tworzących w XX i XXI wieku – Johna Cage’a i Johna Adamsa. Podczas tego koncertu Bartek Wąsik wykona razem z udziałem publiczności słynną kompozycję, która odkryła dla muzyki ciszę, czyli „4’33” Cage’a. Na trzecim koncercie zabrzmi muzyka, ale jakby w zwolnionym tempie, czyli ujmujące cykle miniatur fortepianowych Erika Satie, który pomimo że tworzył je pod koniec XIX wieku to rozpoczął nimi nowy gatunek muzyczny – ambient. Utwory będą wybrzmiewały „bez początku i końca”, tworząc namiastkę muzykoterapii pod gołym niebem. Czwarty koncert będzie hołdem Bartka Wąsika dla swojego instrumentu, jako że zagra on kultową muzykę z filmu „Fortepian”, stworzoną przez brytyjskiego kompozytora Michaela Nymana. Koncerty będą pokrywać się z wystawą rzadko prezentowanego malarstwa Xawerego Dunikowskiego.
Koncertów będzie można słuchać w internecie oraz na żywo – podczas spaceru po parku, siedząc lub leżąc na trawie, przy zachowaniu wszelkich zasad bezpiecznego dystansu społecznego, a zarazem bezpośredniego kontaktu z Artystą.
Bartek Wąsik – aranżer, kompozytor, laureat międzynarodowych konkursów i nagród pozamuzycznych m. in. Paszportu Polityki, nagrody fonograficznej Fryderyk, Gwarancji Kultury, czy Wdechów, mający na swoim koncie wiele artystycznych dokonań od lat przykuwających uwagę publiczności i krytyków.
Program koncertów
20 czerwca 2021
Ryuichi Sakamoto / The Portrait
Początek pandemii był czasem, w którym artyści spontanicznie dzielili się wykonywaną przez siebie muzyką: za pomocą telefonów, tabletów, prosto ze swoich domów. Środowisko muzyczne stawiało pierwsze kroki w odnajdywaniu się w zupełnie nowej, zwykle wirtualnej rzeczywistości. Bartek Wąsik, nawiązując do przypadającego wtedy kwitnienia drzew owocowych, postanowił zagrać wiosną 2020 ze swojego domu krótki recital online, na który składały się utwory najbardziej rozpoznawalnego japońskiego kompozytora - Ryuichi Sakamoto. Pozytywny i liczny odzew fanów sprawił, że postanowiliśmy włączyć Sakamoto - zdobywcę Oscara, nagrody BAFTA, Grammy i dwóch Złotych Globów w pianokręgowe działania w 2021 roku. Twórczość Sakamoto to nie tylko oryginalna, nagradzana wielokrotnie muzyka filmowa (m. in. Do obrazów „Ostatni cesarz”, „Pod osłoną nieba”, „Mały Budda” czy „Zjawa”) ale też autorskie albumy, z których - mimo upływu czasu - przebija różnorodność gatunkowa, podążanie za swoim stylem, bogata instrumentacja, gdzie ważne miejsce zajmuje fortepian. Sakamoto jest szczególnie związany z tym instrumentem, słychać to na wielu jego albumach, m. in. w „Playing the Piano” (2009) czy „async” (2017), gdzie jest nie tylko kompozytorem ale i wykonawcą, często interpretując na nowo swoje wcześniejsze utwory. W wersji na fortepian solo brzmią one intymniej, wywołując większe skupienie. Fortepian Sakamoto jest bardzo charakterystyczny, to połączenie oszczędnych środków przez które przebija wielka wrażliwość i prostota. To właśnie Bartek Wąsik chce przekazać publiczności podczas koncertu inaugurującego kolejny cykl swoich recitali. Za pomocą fortepianu nakreśli portret jednego z najoryginalniejszych artystów naszych czasów. W programie znajdzie się kilkanaście kompozycji Ryuichi Sakamoto, które powstały w różnych okresach jego twórczości.
Twórczości którą ktoś kiedyś nazwał że „jest jednym z filarów wiary w normalność i piękność muzyki dla samego tylko jej piękna”.
18 lipca 2021
John Adams, John Cage / In a Landscape
John Cage i John Adams to kompozytorzy amerykańscy, których chcielibyśmy przedstawić warszawskiej publiczności podczas kolejnego koncertu. Zestawienie twórczości tej dwójki na jednym koncercie nie jest przypadkowe. Cage - wielkie nazwisko w historii muzyki XX wieku, to artysta przekraczający wszelkie granice muzyki, wizjoner. Adams - przedstawiciel stylu minimal music, który po przeczytaniu traktatu Cage’a „Silence” stwierdził, że „zapadł w jego psychice niczym bomba zegarowa”. Na koncercie Wąsik chce poszukiwać wspólnych światów łączących obu kompozytorów. Zestawienie ich kompozycji, powstałych w różnych okresach twórczości może przynieść zaskakujące efekty. Nie zabraknie najsłynniejszego dzieła Johna Cage’a - „4’33”. To utwór który może być wykonany przez dowolną liczbę muzyków. A polega na… trwaniu w ciszy przez 4 minuty i 33 sekundy. Bartkowi Wąsikowi zależy na tym, żeby oprócz niego zgromadzeni słuchacze również wzięli udział w wykonaniu tego dzieła, dzieła które odkryło ciszę dla świata muzyki. Pozwoli to na realne zaangażowanie publiczności w proces tworzenia. Przestrzeń Sali Rotundowej i szczególnie otoczenie Parku Rzeźby przy warszawskiej Królikarni oferuje idealne warunki do wspólnego wykonania tej kompozycji i wsłuchania się w otaczające dźwięki płynące z partytury napisanej przez miasto. „In a Landscape” to kolejna kompozycja Cage’a która zabrzmi podczas koncertu. Utwór skupiony, jakby bez początku i końca, który posiada znamiona stylu minimal music będzie idealnym wprowadzeniem do transowych, rzadko wykonywanych w Polsce „Phrygian Gates” i „China Gates” Johna Adamsa, które stanowią kanon muzyki minimalistycznej w literaturze fortepianowej XX wieku. Zestawienie tak różnorodnych rzeczywistości i muzycznych krajobrazów może przynieść zaskakujący efekt, a przeprowadzenie słuchaczy od celebrowania ciszy po „kąpiel” w ekstatycznych dźwiękach utworów Adamsa stanowić będzie dodatkowe wyzwanie.
15 sierpnia 2021
Erik Satie / Slow-mo
Celem Pianokręgu jest nawiązanie bliskości pomiędzy wykonawcą a słuchaczami. Inspirując się przemówieniem noblowskim Olgi Tokarczuk, Bartek Wąsik odwołuje się się do czułej narracji i kreowania rodzaju wspólnoty, której często brakuje w wielkich salach koncertowych. Poprzez sposób opowiadania - a w tym przypadku gry na jednym instrumencie - wykonawca ma stać się "czułym narratorem”. Niezwykle istotna jest relacja z publicznością: bliskość, intymna relacja, która zachodzi pomiędzy wykonawcą a słuchaczem, na co wpływa także spójność pomiędzy prezentowaną muzyką a miejscem w którym wybrzmiewała. Podczas trzeciego koncertu zabrzmią kompozycje, których esencją jest ukojenie, nasłuchiwanie, bezczas, czyli słynne cykle miniatur fortepianowych - „Gymnopédies” i „Gnossiennes” - Erika Satie. I choć powstały pod koniec XIX wieku są zapowiedzią gatunku w muzyce, który w pełni rozwinął się dopiero pod koniec XX wieku - ambientu - dla którego charakterystyczne jest odejście od lini melodycznej na rzecz luźnych plam dźwiękowych trwających w czasie. Co ciekawe, słowo ambient wywodzi się od określenia, które wymyślił… Erik Satie, nazywając swoje miniatury musique d’ameublement. Jego muzyka miała być „umeblowaniem” życia codziennego, miała wpływać na nastrój człowieka ale nie absorbować go za bardzo od innych zajęć. Tytuł koncertu ma nawiązać do skrótu wyrażenia slow motion, ponieważ utwory będą wykonywane jakby w zwolnionym tempie. Bartek Wąsik swoją interpretacją dzieł Satie’go spróbuje zwolnić i zagiąć czas, wprowadzając publiczność w stan wyciszenia, kontemplacji i medytacji. Kompozycje oryginalne będą przeplatane krótkimi improwizacjami Wąsika, tworzącymi pomosty pomiędzy każdą z miniatur. Chodzi o stworzenie wrażenia bezczasu i komfortu, w którym zgromadzona publiczność będzie mogła poddać się swoistej muzykoterapii. Ten rodzaj specyficznej atmosfery idealnie wpisze się w dojrzałą, sierpniową odsłonę przyrody Parku Rzeźby otaczającego pałac w Królikarni.
12 września 2021
Michael Nyman / The Piano
Fortepian jest nośnikiem tej muzyki, a otaczający Salę Rotundową Park Rzeźby okazuje się być idealną scenerią do jej odbierania. Fortepian staje się narzędziem do komunikacji, łącznikiem w narracji pomiędzy artystą a publicznością. Podobną rolę pełni muzyka w głośnym i wielokrotnie nagradzanym filmie „Fortepian”, w reżyserii Jane Campion. Właściwie można śmiało powiedzieć, że instrumentowi przypada w filmie główna rola. Brytyjski kompozytor Michael Nyman stworzył do tego filmu kultową już ścieżkę dźwiękową. Scena w której Holly Hunter gra słynny motyw na stojącym na pustej plaży fortepianie, przy akompaniamencie oceanicznych fal przeszła do historii kina. Album z muzyką z filmu „Fortepian” cieszył się ogromną popularnością, m. in. w Polsce uzyskał status Złotej Płyty. Wielkie zainteresowanie przyczyniło się do przygotowania przez Nymana wersji na fortepian solo. Ten pomysł był strzałem w dziesiątkę, bowiem wielu światowych pianistów włączało kompozycje do swojego repertuaru. Podczas czwartego, zamykającego cykl koncertu pianista wykona całą muzykę z filmu „Fortepian”, poniekąd oddając w ten sposób hołd swojemu instrumentowi. Jedna z bohaterek filmu „Fortepian” wypowiada słowa „ (fortepian) jest jak nastrój który przechodzi przez Ciebie… jest jak dźwięk który się w Ciebie wkrada”. Mamy nadzieję, że właśnie to poczuje publiczność.
Pianokrąg III. edycja
„Pianokrąg” to cykl koncertów pianisty Bartka Wąsika w Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego w Królikarni, oddziale Muzeum Narodowego w Warszawie. Trzecia odsłona projektu jest kontynuacją dotychczasowych edycji tego projektu.